Op 15 april 1945 dwongen de geallieerden de burgers van Weimar om het nabijgelegen concentratiekamp Buchenwald te bezoeken. ‘Wir haben es nicht gewusst,’ schijnen ze bij herhaling te hebben gemompeld toen ze geconfronteerd werden met de opgestapelde lijken, de crematoria en de uitgemergelde gevangenen. Gewone mensen gingen hier de confrontatie aan met de gevolgen van hun wegkijken, hun passiviteit en ook: hun machteloosheid.
Ik heb geen oordeel over deze burgers. Terwijl er de meest verschrikkelijke gebeurtenissen plaatsvonden in hun achtertuin, probeerden ze zo gewoon mogelijk door te leven. Misschien hoort het wel tot de menselijke natuur dat we er onder de omstandigheden het beste van proberen te maken, dat we onze ogen sluiten voor onrecht waar tegenover we ons machteloos voelen.
Ik weet niet of wat er nu gebeurt in de wereld te vergelijken is met de opkomst van nazi-Duitsland. Historische vergelijkingen gaan altijd wel ergens mank, maar gevaarlijk en angstaanjagend is deze tijd in ieder geval wel. En door de moderne media weten we ook meer, en zullen we met een ‘Wir haben es nicht gewusst’ in de toekomst niet wegkomen. In Amerika is een president aan de macht gekomen die de rechtstaat en de democratie tracht te vernietigen, alle morele waarden overboord heeft gegooid en alleen uit is op macht. Die samenwerkt met het Kremlin en dezelfde doelen lijkt na te streven: de vernietiging van het vrije Westen om daarvoor een autocratie in de plaats te stellen. In de EU zitten landen als Slowakije en Hongarije die openlijk flirten met Poetin en Europa van binnenuit willen slopen. In Nederland zijn er partijleiders die bewonderende tweets over Trump plaatsen. De eerste minister die op bezoek is geweest bij het nieuwe Amerikaanse regime is minister van buitenlandse handel Klever, een complotdenker uit de partij van Wilders.
Ja, we weten nu wat er speelt. Met pappen en nathouden komen we er niet. Het goedwillende deel van de Amerikaanse bevolking, toch zeker de helft, lijkt verlamd. Daarom kunnen we ons in Europa beter sterk tonen. Dealtjes sluiten met Trump heeft geen zin: hij is op geen enkele manier te vertrouwen. We moeten opkomen voor Oekraïne, voor Europa, en de gevaren die uit de eigen gelederen komen bestrijden. Het regime van Orban hoort niet thuis in de EU, het is een vooruitgeschoven post van Poetin en moet worden geïsoleerd. Yesilgöz en Omtzigt zou ik willen vragen: laat het tandeloze kabinet met de PVV en BBB zo snel mogelijk vallen. In deze tijd kunnen we ons geen Wilders veroorloven in het centrum van de macht. Het is tijd om te handelen, tijd om ons uit te spreken. We zien met eigen ogen wat er gebeurt. Ja we weten het, we weten het…
Geef een reactie