Op 15 april 1945 dwongen de geallieerden de burgers van Weimar om het nabijgelegen concentratiekamp Buchenwald te bezoeken. ‘Wir haben es nicht gewusst,’ schijnen ze bij herhaling te hebben gemompeld toen ze geconfronteerd werden met de opgestapelde lijken, de crematoria en de uitgemergelde gevangenen. Gewone mensen gingen hier de confrontatie aan met de gevolgen van hun wegkijken, hun passiviteit en ook: hun machteloosheid.
Ik heb geen oordeel over deze burgers. Terwijl er de meest verschrikkelijke gebeurtenissen plaatsvonden in hun achtertuin, probeerden ze zo gewoon mogelijk door te leven. Misschien hoort het wel tot de menselijke natuur dat we er onder de omstandigheden het beste van proberen te maken, dat we onze ogen sluiten voor onrecht waar tegenover we ons machteloos voelen.
Ik weet niet of wat er nu gebeurt in de wereld te vergelijken is met de opkomst van nazi-Duitsland. Historische vergelijkingen gaan altijd wel ergens mank, maar gevaarlijk en angstaanjagend is deze tijd in ieder geval wel. En door de moderne media weten we ook meer, en zullen we met een ‘Wir haben es nicht gewusst’ in de toekomst niet wegkomen. In Amerika is een president aan de macht gekomen die de rechtstaat en de democratie tracht te vernietigen, alle morele waarden overboord heeft gegooid en alleen uit is op macht. Die samenwerkt met het Kremlin en dezelfde doelen lijkt na te streven: de vernietiging van het vrije Westen om daarvoor een autocratie in de plaats te stellen. In de EU zitten landen als Slowakije en Hongarije die openlijk flirten met Poetin en Europa van binnenuit willen slopen. In Nederland zijn er partijleiders die bewonderende tweets over Trump plaatsen. De eerste minister die op bezoek is geweest bij het nieuwe Amerikaanse regime is minister van buitenlandse handel Klever, een complotdenker uit de partij van Wilders.
Ja, we weten nu wat er speelt. Met pappen en nathouden komen we er niet. Het goedwillende deel van de Amerikaanse bevolking, toch zeker de helft, lijkt verlamd. Daarom kunnen we ons in Europa beter sterk tonen. Dealtjes sluiten met Trump heeft geen zin: hij is op geen enkele manier te vertrouwen. We moeten opkomen voor Oekraïne, voor Europa, en de gevaren die uit de eigen gelederen komen bestrijden. Het regime van Orban hoort niet thuis in de EU, het is een vooruitgeschoven post van Poetin en moet worden geïsoleerd. Yesilgöz en Omtzigt zou ik willen vragen: laat het tandeloze kabinet met de PVV en BBB zo snel mogelijk vallen. In deze tijd kunnen we ons geen Wilders veroorloven in het centrum van de macht. Het is tijd om te handelen, tijd om ons uit te spreken. We zien met eigen ogen wat er gebeurt. Ja we weten het, we weten het…
Categorie: Maatschappij
Het zijn beelden die ik niet uit mijn hoofd krijg. Secretaris-generaal van de Navo Mark Rutte staat hysterisch te lachen naast de Amerikaanse minister van defensie Pete Hegseth, president Macron raakt liefdevol de knieën aan van gekozen dictator Donald Trump, premier Keir Starmer overhandigt The Donald een witte enveloppe met een uitnodiging voor een staatsbezoek. ‘Voor de tweede keer, dat is heel bijzonder,’ zegt hij er, stralend van onderdanigheid, bij.
De reacties in Europa doen me denken aan iemand die door een pitbull wordt bedreigd en hem eerst zijn schoen toewerpt, dan de rest van zijn kleding, vervolgens een arm aanbiedt, een been, totdat hij zich helemaal heeft laten verzwelgen door het beest dat hij probeerde te apaiseren.
Door af te wijken van je eigen principes en toe te geven aan een agressor, legitimeer je de bruutheid en het geweld. Door te zwijgen over de weerzinwekkende daden van de president van een land dat eens je bondgenoot was, keur je die daden impliciet goed.
Voorbeelden: vrouwenhater en mogelijke verkrachter en mensenhandelaar Andrew Tate wordt onder druk van de Amerikaanse regering vrijgelaten en als een held binnengehaald. De Amerikaanse president zet een AI-video online over zijn droom van een gigantisch Gaza-resort, met een gouden beeld van zichzelf op het centrale plein, en opnames van een champagne sippende Elon Musk.
En zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. Zelensky wordt een dictator genoemd, op de opiniepagina van de Washington Post mogen alleen nog meningen verschijnen die Trump en Bezos welgevallig zijn, enzovoort, enzovoort, enzovoort.
En wij in Europa maar zenuwachtig lachen, het vliegtuig naar Washington nemen om de ballen te kietelen van de Grote Leider. En tja, we kunnen ook niet een te grote mond hebben. We hebben onze eigen vijanden van de rechtstaat: Meloni, Orban, Faber, Wilders. En ook die proberen we op alle mogelijke manieren de wind uit de zeilen te nemen.
O wat verlang ik naar Europese politici die zich keihard uitspreken, de kont tegen de krib gooien, werkelijk in opstand durven te komen tegen de grootste bedreiging van de democratie en de rechtstaat die er de laatste tachtig jaar is geweest.
