Soms wordt een plek een gedicht. Ik wandel langs de Amstel. Zondagochtend. Er is weinig verkeer. De zon schijnt. Trimmers rennen in zich zelf verzonken langs de woonboten. De film van de stad wordt voor hun ogen afgespeeld onder de zelfgekozen muziek uit hun iPod. Het beeld is zo sereen dat het pijn doet aan de ogen.
Ik sta stil bij een bouwplaats. Vanochtend las ik in Het Parool dat hier nog geen 48 uur geleden een betonplaat op een bouwvakker (50) is gevallen. Hij was op slag dood. Ik kijk door het hek om te zien welke sporen deze gebeurtenis heeft achtergelaten. In eerste instantie zie ik niets. Ik lees de plek, maar begrijp hem niet. Er staat een hijskraan. Er is het skelet van een gebouw: een vierkant van grijze betonnen wanden. Dat is alles. Had deze plaats er anders uitgezien als het ongeluk niet was gebeurd? Ik zie geen bloemen, ik zie geen bloed.
Weer ben ik verbijsterd over het effect van de tijd. Het sterven van deze mens ging in een oogwenk. De rompslomp eromheen kostte misschien een paar uur: politie, ambulance, de verbijsterde collega’s die maar wat rond drentelden. Toen iedereen weg was, herstelde de plek zich meteen. Op deze zondagochtend lijkt het of er niks is gebeurd. Morgen kan er verder gebouwd worden.
Maar dan lees ik opnieuw. En opnieuw. Pas bij de derde of vierde lezing zie ik het: de bouwplaats is onnatuurlijk leeg. Voor het vierkant van grijs beton ligt een smetteloos schone vlakte van zand en grind. Ik zie geen verpakkingsmateriaal, geen brokje puin, geen spijker, geen achtergelaten gereedschap. Dit is het wit tussen de regels, waarin men alles heeft willen laten verdwijnen en dat daardoor het meest veelzeggend is. De gebeurtenis is zo grondig uitgegumd, dat zij weer zichtbaar wordt.
Er is onder dichters en poëziecritici altijd veel discussie over de plaats van de anekdote in de poëzie. De anekdote mag niet, of juist wel. Ook heeft men het graag over gelaagdheid, ontregeling, verstaanbaarheid. Op deze plek aan de Amstel komt alles samen. Er was de anekdote. Maar het verhaal is meteen weer geschrapt. Daardoor lijkt deze plek niets meer te zeggen, te zijn terug gekeerd in het banale. Tot iemand de moeite neemt om haar goed te lezen. Dan blijkt de bouwplaats welsprekend en gelaagd, ontregelend en toch verstaanbaar.
Maar wat als ik vanochtend Het Parool niet had gelezen, hoe was ik dan aan deze plek voorbijgegaan? En de familie van de bouwvakker, wat koopt die voor de dichtkunst?
